نمايش آسيب‌هاي متوجه نظام از زاويه محوريت يقين فردي
حالا بياوريم تاريخ را به زمان حال. آن روز آن طور شد. امروز چه مي‌شود اگر همان اشتباهات تكرار گردد؟! لايُلدغ المؤمن من جُحر مرّتين را كه از رسول خدا (ص) شنيده‌ايم. آن روز اولين مواجهه شيعه با چنان اوضاعي بود. به مانند آدم ابوالبشر كه فريب ابليس را خورد، نه چون ضعيف بود، چون تا آن روز قسم دروغ نشنيده بود و گمان نمي‌كرد مخلوقي بتواند به نام خالقش قسم بخورد و كلام دروغ براند. ما نمي‌دانستيم كه «يقين» هم ساختني‌ست و كفار ياد گرفته‌اند اين مقوله را.
اگر نشان دهيم به خواص‌مان كه اگر يقين فردي را حجّت بدانيد، چه بلاها سر نظام خواهد آمد و چگونه عِضين خواهد شد، پاره‌پاره، اميد كه به تكاپو افتند و تدبير كنند.
ترويج انديشه استقراء‌محور شهيد صدر (ره) و شيوه نوين وي در تبيين برهان نظم
شهيد صدر (ره) توجه به اين معنا پيدا كرده بود. ايشان متوجه اشكالاتي در توصيف «يقين ناشي از تواتر» شد. دنباله‌اش را كه گرفت، ديد بيان «برهان نظم» هم خالي از ايراد نيست، در اثبات واجب‌الوجود. كتابي كه ايشان در منطق نوشته، انقلابي روشي در منطق است.
اگر چه بزرگان فلسفه در حوزه با نگرش ايشان همچنان مخالفند، اما ايشان تلاش كرده نوعي از استقراء را تعريف نمايد كه مفيد يقين است. اين نوع يقين كارآمد است و مي‌تواند متّكاي سازمان‌هاي فرهنگي گردد.
ظاهراً همين بحث را از زاويه فلسفي هم نگاشته، اما نوشته‌ها در حمله بعث به خانه‌شان مفقود شده، به روايت شاگرد ارشد ايشان؛ سيدكاظم حائري.
ترويج نظريات شهيد سيدمحمدباقر صدر (ره) مي‌تواند نگرش متديّنين نسبت به يقين را تعديل نمايد و اين دگميّت، تحجّر و استبداد رأي را كه آفت اصلي تجمّعات ديني سده‌هاي اخير ماست از ميان بردارد.
ترويج ديدگاه‌هاي انتقادي استاد حسيني الهاشمي (ره) به حجيّت يقين فردي
استاد حسيني الهاشمي (ره) به زعم حقير نخستين انديشمندي‌ست كه به تفاوت يقين فردي و يقين اجتماعي به صورت مبسوط پرداخته است. ويژگي‌هاي هر يك را برشمرده، آسيب‌شناسي نموده و راه‌حلي براي دست‌يابي به نوعي يقين اجتماعي ارائه كرده.
توجه دادن به اين حجم مطالعات و تدبّرات و پژوهش پيرامون ماحصل فعاليت اين استاد فرزانه، مي‌تواند گامي باشد در مسير رهايي از حجيّت خانمان‌برانداز يقين فردي، نوعي خلط ميان يقين بمثابه حالت با يقين نظري.
[ادامه دارد...]
