به نام خدا

در پارسي‌بلاگمسير مرجعيّت و بحران‌هاي پيش رو ۲

جمعه ۱۵ شهريور ۱۳۹۸ - ۳:۰۰ عصر

تقليل كاركردها در عصر پهلوي
دوران ستمشاهي گذشته، همراه با ايجاد دستگاه‌هاي اداري مدرن در كشور، عرصه را بر مرجعيّت و سازوكار آن تنگ كرد. سازمان‌هاي ثبت احوال و ثبت اَسناد و ثبت ازدواج و طلاق، همچنين نهادهاي قضايي رسمي و دولتي، بخش عمده‌اي از ارتباط مرجعيّت با مردم را قطع كرد. مردمي كه تا پيش از آن براي اجراي عقود و ايقاعات به مرجع يا نمايندگان وي مراجعه مي‌كردند، اكنون ناگزير بودند از ادارات رسمي استفاده كنند. تمبر باطل كنند و عوارض آن را هم بپردازند.

تداوم روند محدودسازي پس از انقلاب
تشكيل جمهوري اسلامي فرصتي بود تا نهادهاي رسمي بيشتري وظايف ديني را بر عهده بگيرند. پيدايش كميته امداد امام خميني (ره)، بنياد مستضعفين و 15 خرداد و هزاران مؤسسه خيريه ديگر، فرصت‌هاي حضور سازوكار مرجعيّت در امور خيريه را نيز كاهش داد.
طبيعتاً در دهه‌‌هاي اخير، رفع مشكلات مردم از دوش مراجع برداشته شد و ترويج باورهاي اسلامي نيز به رسانه‌هاي رسمي و آموزش و پرورش و آموزش عالي واگذار گرديد. وظيفه صيانت از كيان مسلمين نيز به روشني بر عهده ولي فقيه و دولت اسلامي قرار گرفت.
به اين ترتيب كاركردهاي مرجعيّت به «حفظ ميراث علمي شيعه» منحصر شد. اين يعني رفع نياز به ارتباط با مردم و اكتفا به فعاليت‌هاي علمي درون حوزه از طريق تدريس و پژوهش.



پايگاه حجيّت مرجعيّت
مرجعيّت حجيّت خود را از كجا آورده است؟ تاريخ پيدايش اين نهاد ديني نشان مي‌دهد كه «روايت حديث» و وثوق به اخبار نقل شده از راويان معتبر، نخستين نسل مرجعيّت فقهي را در شيعه رقم زده‌اند.
اين رويه پس از دور شدن از عصر نص، تفقه و تدبّر در فهم حديث را اضافه كرد و عملاً از زمان شيخ مفيد «فهم مجتهدانه» پايگاه حجيّت مرجعيّت شد.
بنابراين در طول تاريخ، همواره «محدّث»، «فقيه» يا «مرجع» از آن رو حجيّت داشته است كه مي‌توانسته تكاليف شرعي را از منابع دين استنباط كرده و به اطلاع مكلّف برساند و راهي براي دستيابي به احكام شرعي باشد.

حدود حجيّت مرجعيّت
اما اين‌كه گاهي در برخي دوره‌‌ها، فقيه علاوه بر ابلاغ احكام شرعي، در مسائل سياسي و اجتماعي نيز مورد رجوع قرار مي‌‌گرفت، آيا اين در قلمرو حجيّت فقه و نقل حديث داخل مي‌‌شود؟
حجيّت، محدود به تخصّص است و فقيه مي‌دانيم كه صرفاً در بيان «احكام كلّي» متّصف به حجيّت مي‌باشد. اما در تشخيص موضوعات و مصاديق و صدور احكام شخصيه، تفاوتي با ساير مكلفين ندارد. بلكه در شناخت موضوعات تخصّصي، خود نيازمند مراجعه به كارشناسان موضوع است.
همان‌گونه كه مرجع نمي‌تواند در مسائل مربوط به علم پزشكي نظر بدهد و اگر هم ارائه نظر كند، صائب نخواهد بود، همچنين است در ساير تخصّص‌‌ها، مانند: علوم سياسي و اقتصادي و دانش‌‌هايي كه به تخصّص‌‌هايي فراتر از تبحّر در فقه نياز دارند. حتي در فلسفه و كلام و اخلاق و چه بسا ادبيات عرب.
در اين موارد، او نيز مانند ساير مردم جامعه، خصوصاً در جايي كه تفقه گره بخورد با تخصّصي علمي، نياز به استفاده از مشاوره اهل فن دارد. في‌‌الواقع هنگامي كه بحث از «حكم كلّي» افعال مكلّفين نيست و داخل در تصميمات جزئي و مصداقي مي‌گردد، مرجعيّت داراي حجيّت نيست.

[ادامه دارد...]


مطلب بعدي: مسير مرجعيّت و بحران‌هاي پيش رو ۳ مطلب قبلي: مسير مرجعيّت و بحران‌هاي پيش رو ۱

بازگشتنسخه محلّي از نوشته‌هاي وبلاگ شايد سخن حق سال نشر18نوشته‌هاي وبلاگ بر اساس سال برچسب‌ها35نوشته‌هاي وبلاگ بر اساس برچسب بيشترين نظر34نوشته‌هاي وبلاگ با بيشترين تعداد نظر مجموعه‌نوشته‌ها27پست‌هاي دنباله‌دار وبلاگ
صفحه اصليبازگشت به صفحه نخست سايت نوشته‌ها986طرح‌ها، برنامه‌ها و نوشته‌ها مكان‌ها75براي چه جاهايي نوشتم زمان‌ها30همه سال‌هايي كه نوشتم جستجودستيابي به نوشته‌ها از طريق جستجو وبلاگ1366با استفاده از سامانه پارسي‌بلاگ نماها2چند فيلم كوتاه از فعاليت‌ها آواها10تعدادي فايل صوتي براي شنيدن سايت‌ها23معرفي سايت‌هاي طراحي شده نرم‌افزارها36سورس نرم‌افزارهاي خودم معرفي6معرفي طراح سايت و آثار و سوابق كاري او فونت‌هاي فارسي60تعدادي قلم فارسي كه معمولاً در نوشته‌هايم استفاده شده است بايگاني وبلاگ1354نسخه محلّي از نوشته‌هاي وبلاگ خاندان موشّحبا استفاده از سامانه شجره‌ساز خاندان حضرت زادبا استفاده از سامانه شجره‌ساز فروشگاهدسترسی به غرفه محصولات فرهنگی
با اسكن باركد صفحه را باز كنيد
تماس پيامك ايميل ذخيره
®Movashah ©2018 - I.R.IRAN