فرض كنيم ما تحت تسخير ديو فريبكار دكارت يا مغز درون خمره هستيم و آن موجودي كه به ما احاطه دارد فرابشري است آيا او ميتواند بديهيات را براي ما تغيير دهد و به ما القا نمايد و ما هم آن را باور كنيم.
مثلا آيا او ميتواند به ما القا كند كه جزء از كل بزرگتر است و ما آن را بپذيريم و شايد اصلا جزء از كل در واقعيت بزرگتر باشد اگر ما تحت القاي يك X باشيم كه از در آن موضع بودن بي اطلاعيم كه هستيم يا خير ولي آن ديو يا دانشمند به ما اينگونه القا كرده كه جزء از كل كوچكتر است آيا آن X كه ديو است يا دانشمند ميتواند آن را براي ما تغيير دهد؟
اگر بله يا خير چرا؟
عقل ما مثل يك كارخانه مي‌ماند
يك ماشين
يك ورودي‌هايي دارد
نياز به ورودي دارد يعني
تا به يك خروجي برسد
اين وسط هم سنجش و تحليل انجام مي‌گيرد
آيا مي‌شود مواد خام را تهيه نكرد
در اختيار عقل قرار نداد
و انتظار پاسخ صحيح هم داشت؟!
من اگر از شما اين سؤال را بپرسم:
موجود شش چشمي كه در سياره صدوبيست‌وششم از منظومه آلفا در كهكشان آندرومدا زندگي مي‌كند، با توجه به اين‌كه دهان كوچكي دارد، چطور گياهان عظيم‌الجثه را مي‌خورد؟
شما به اين سؤال چطور پاسخ مي‌دهيد؟
آيا مي‌توانيد با عقل خود بسنجيد؟
آيا طريقي براي تحقيق در اختيار داريد؟
آيا مي‌توانيد برويد به آن سياره و آن موجود را بررسي بفرماييد؟
خير
قطعاً خير
ولي ما انسان‌ها معمولاً به اين پرسش‌ها پاسخ مي‌دهيم
چطور؟
از طريق قياس و تمثيل
در علم منطق به آن تمثيل گويند
و در علم فقه، قياس
چطور؟
ما مقايسه مي‌كنيم
و چون خيال مي‌كنيم كه دو چيز شبيه به هم حكم واحدي دارند
حكم يكي را به ديگري مي‌دهيم
از خود مي‌پرسيم:
حيوانات ريز روي زمين چطور گياه مي‌خورند؟
مثلاً خرگوش به آن كوچكي
كاهوي بزرگ بدهي
خب مي‌جود
گاز مي‌زند تكه تكه مي‌كند
پس موجود آندرومدايي هم احتمالاً همين كار را مي‌كند ديگر
او هم بايد دندان داشته باشد
تكه كند و بجود
اما آيا اين طور است؟
ما چرا مقايسه كرده و حكم را سرايت مي‌دهيم؟
زيرا در زندگي روزمره
ديده‌ايم تشابه را
بارها ليوان شيشه‌اي در دست گرفته‌ايم
هر بار هم كه افتاده
چه از دست خودمان
چه ديگران
شكسته
ياد گرفته‌ايم با تجربه
حالا كاسه‌اي شيشه‌اي دست‌مان بدهند
شك نمي‌كنيم حتي
فوري مي‌گوييم اين هم بيافتد مي‌شكند
اين تشبيه است
ما با تشبيه حكم اشياء را مشخص مي‌كنيم
اشيائي كه تا به حال نديده
تجربه نكرده بوديم
عقل ما اين‌طور كار مي‌كند
جايي كه مواد اوليه ندارد
برويم سر پرسش شما
من نمي‌دانم چنين موجود فرابشري‌اي وجود دارد يا خير
من نمي‌دانم مغز در خمره هستم يا نه
من نمي‌دانم كه بر فرض وجود چنين موجودي
او چگونه با من ارتباط برقرار مي‌كند
آيا در گوشم سخن مي‌گويد
يا سيم‌هايي را در مغزم به ارتعاش در مي‌آورد
و پالس‌هايي را ارسال مي‌كند
من اصلاً نمي‌دانم كه القاء يعني چه
آيا نوعي تغيير در درون عقل من است
بدون آن‌كه خودم متوجه شوم
يا پيامي‌ست كه به عقلم مي‌رسد
و عقلم بايد آن را دريافت نمايد
من هيچ يك از اين مواد اوليه را در اختيار ندارم
عقل من با اين سؤال
روبه‌روي موضوعي قرار گرفته
كه هيچ مواد اوليه‌اي از آن ندارد
ماشيني‌ست كه بدون داده
قرار است نتيجه را توليد كند
بدون سيب‌زميني
چيپس بسازد
من را آشپزي تصور بفرماييد
نه برنج و نه نان و نه هيچ غلاتي
نه گوشت و مرغي
مدير رستوران توقع دارد غذا بپزم
متحيّر مي‌شوم
نگاه عجيبي به مدير مي‌كنم
و بعد به ميز خالي
من چطور مي‌توانم بدون داشتن هيچ، چيزي بسازم؟!
عقل ما اين‌طور مواقع چه مي‌كند؟
دست به تشبيه مي‌زند
مي‌گويد ديو دكارت بايد شبيه به فرانكنشتاين در فلان فيلم باشد
القاء هم احتمالاً چيزي شبيه به نصب يك نرم‌افزار روي رايانه
عقل ما هم كه شبيه به كامپيوتر
فرابشري بودن هم چيزي شبيه به فرشته يا جن بودن است
خب...
نتيجه:
واااااي... چقدر وحشتناك است! من احساس ناامني مي‌كنم، نكند الآن دارم القاء مي‌شوم! :(
خير
اين تشبيه نادرست است
اين‌طور تحليل كردن تير در تاريكي انداختن است
جواب نمي‌دهد
ما نسبت به چيزي كه با آن رابطه برقرار نكرده‌ايم
رابطه حسي
دركي نداريم
نمي‌توانيم قضاوت كنيم
نمي‌توانيم حكم دهيم
راجع به خدا و فرشته و جن نيز
اين ما نيستيم كه به حكم رسيده‌ايم
به قضاوت
خداوند به واسطه پيامبري كه مي‌شناختيم
و حسش مي‌كرديم
اطلاعات مورد نياز را به ما رساند
اگر ما بوديم و اين فرابشري‌ها
همچنان هيچ نمي‌دانستيم
در جهل كامل
اين نادرست است كه تصور كنيم مي‌توانيم به چنين سؤالاتي پاسخ دهيم
اين سؤالات
بيشتر نوعي بازي‌ست
بازي ذهني
نوعي معماسازي
قلقلك دادن ادوات فكري بشر
مثل چيستان مي‌ماند
نه ثمري دارد و نه نتيجه‌اي
به درد كسي نمي‌خورد
اين سؤالات را مي‌توانيم مطرح كنيم
دور هم بنشينيم
بحث كنيم به عنوان تفريح
اين‌كه عقل خود را به پرواز درآورده باشيم
و با اين شعر گفتن‌ها
احساس لذّت كنيم
نوعي بازي با منطق
ولي اگر به دنبال واقعيت باشيم
واقعيت جايي در تحليل‌ها خود را نشان مي‌دهد
كه مواد اوليه واقعي به عقل بدهيم
نه محصولات خيال را
موفق باشيد
توليد و چاپ تك پك: سايت خوبي داريد
