تراژدي کربلا، مطالعه جامعه شناختي گفتمان شيعه
اين کتاب که نام اصلي آن تراجيديا کربلاء، سوسيولوجيا الخطاب الشيعي است، توسط ابراهيم الحيدري ـ محقق و جامعهشناس عراقي ـ نوشته
شده و توسط انتشارات «دارالکتاب اسلامي» منتشر شده است، حاوي سير نسبتاً جامعي از مباحث تاريخي و جامعهشناختي درباره عزاداري، خصوصاً در
کشور عراق است. در بخشي از اين کتاب آمده است:
عادات و رسوم سنتي از نگاه روانشناسي اجتماعي برانگيزانندة نوعي شور و هيجان صوفيانه بوده که بهطور ناخودآگاه موجب پالايش روان از
فشار و سرکوبهاي تراکم يافته و احساس گناه و خطاکاري ميگردد. اين فرآيند پالايشي، همواره در خلال يک رفتار جمعي و در
فضاي يک احساس ناخودآگاه مشترک تحقق مي يابد...
اين انتقام دروني، گاه از روي آگاهي صورت مي پذيرد که نوعي احساس کاذب و غيرواقعي است. احساس ظلم و ذلت نيز
گاه انسان را به انتقام از خويشتن به جاي انتقام از ستمگران قدرتمند وامي دارد؛ اين فرآيند معکوس، ناشي از حالت ضعف
دروني و ناتواني در مقابله با ظلم است...
در قسمت ديگري از اين کتاب آمده است:
نهضت امام حسين از اهدافي انقلابي و مفاهيمي بلند و ابعادي انساني برخوردار است.اين نهضت بزرگ به وسيله برخي مردم از درون
تهي شده و تنها به برخي مراسم و مجاس اندوهبار محدود شده است. شکنجه بدن و اعمال خشونت عليه خويش به روشي
کاملاً عقب مانده و زيانبار، از جمله اين مراسمها است. در همين حال، ملت عراق در اثر شکافهاي دروني و عجز و
عقب ماندگي در بدترين وضعيت و شديدترين مصيبت قرار دارند.
بنابراين اگر ما به دنبال حرکت در راه امام حسين و تأسي از اهداف بلند وانقلابي آن حضرت هستيم، بايد همچون او
به شخصيت انساني احترام گذاشته و از کرامت انسان دفاع کنيم و در برابر هرگونه ذلت، خواري و عقبگرد به شدت مقابله
و مبارزه کنيم.
يکي از نقاط قوت اين کتاب، همانگونه قبلاً نيز اشاره شد، بررسي سير تاريخي ورود بسياري از انحرافات به عزاداري است که
در کتاب حاضر (دست پنهان) نيز از آنها استفاده شده است.