1. قمهزني چيست؟
قمهزني مراسمي است كه در بعضي شهرستانها و بلاد شيعي و توسط برخي از عزاداران امامحسين× اجرا ميشود و در تأسي به
مجروح و شهيد شدن سيدالشهدا× و شهيدان كربلا و بهعنوان اظهار آمادگي براي خون دادن و سر باختن در راه امام حسين×
انجام ميگيرد شرکت کنندگان در اين مراسم، صبح زودِ روز عاشورا، با پوشيدن لباس سفيد و بلندي همچون كفن، بصورت دستهجمعي قمه
بر سر ميزنند و خون، از سر بر صورت و لباس سفيد جاري ميشود. بعضيهم براي قمه زني نذر ميكنند، برخي هم
چنين نذري را دربارة كودكان خردسال انجام ميدهند و بر سرِ آنان تيغ ميزنند، تا از محل آن خون جاري گردد.
در اينجا به توصيف صحنه هايي از دستة قمهزني در شهر کاظمين به نقل از کتاب تراژدي کربلا مي پردازيم:
روز عاشورا در بيشتر شهرها و روستاهاي عراق، روز حزن و اندوه و سوگ است. ديدگان اشکبار و رنگ سياه پرچمها و
چهرههاي خاک آلود، در همه جا به چشم مي خورد؛ تنها کفنهاي قمه زنان به رنگ سفيد و با لکه هايي از
خون ديده مي شود. مرداني که شعار «فداييان حسين» را بر کفنها نگاشته، قمه، شمشير و يا خنجري بر دستان گرفته و
بر سرهاي تراشيده خود زخمهايي گاه بسيار عميق و شديد وارد ميآورند. دستة بيضوي شکل آنها با عبور از خيابان اصلي کاظمين
به حرم وارد مي شود... عزاداران با رسيدن به حرم کاظمين، با حماسة بسيار فرياد «حيدر... حيدر» سر مي دهند و با
هر ضربة طبل و نواي شيپور، ضربهاي بر فرق سر ميزنند. گاه اين ضربهها چنان شديد است که فرق سر را شکافته
و خون بسياري از آن جاري مي سازد. در برخي موارد نيز افراد از هوش رفته و بر زمين ميافتند و يا
از شدت ضربه ها جان مي دهند...
گروه سرشکافته و خونآلود قمهزنان، چنان منظرة دهشتناکي پديد ميآورند که وحشت و اندوه، سراسر وجود تماشاچيان را فرا ميگيرد...
خون، با نخستين ضربه فوران مي زند؛ اما گاه برخي آنچنان به شور و هيجان ميآيند که ضربههاي محکمي بر سر فرود
آورده و خون بيشتري از سر خود جاري مي سازند. برخي نيز با سطح قمه بر سر ضربه ميزنند تا خطر کمتري
برايشان داشته باشد. قمهزنان بلافاصله پس از پايان مراسم به حمامهاي عمومي رفته و پس از مداواي زخمهايشان به شيوهاي سنتي، خود
را شسته و بهبود مييابند. آمادهسازي قمهها و کفنها و گروههاي موزيک و ديگر لوازم مورد نياز، بر عهدة هيئتهاي عزاداري است.
جمعآوري کمکهاي مردمي و دادن مبلغي به شاعر، نوحهخوان، سخنران و ديگر مخارج نيز برعهدة هيئتها است.»
قمهزني نيز مثل شبيهخواني، از دير باز مورد اختلاف نظر علما و پيروان و مقلدين آنان بوده و به استفتاء و افتاء
مبني بر جواز يا عدم جواز آن ميپرداختهاند.
|